Ruimtegebrek is een groeiend probleem waarmee veel gemeenten en bedrijven worstelen. Om tot optimale oplossingen te komen, helpt het om ons perspectief op ruimtegebruik en werken fundamenteel te herdefiniëren. Alleen met een andere blik kun je samen tot andere, innovatieve oplossingen komen.
In dit blog laat ik een breed spectrum aan benaderingen zien die gemeenten en bedrijven – naast herbestemmingen en regionale samenwerkingen – kunnen omarmen om het tekort aan geschikte en betaalbare bedrijfsruimte te verminderen. Van verschuiving in eigendomsmodellen tot multifunctioneel ruimtegebruik, virtuele werkplekken en ondergrondse ontwikkeling. Creativiteit en out-of-the-box denken kan leiden tot duurzame oplossingen.
Inzicht in vraag en aanbod
Een van de belangrijkste opgaven bij het aanpakken van ruimtegebrek is het creëren van realtime overzicht, ofwel wat is de precieze behoefte van ondernemers en het beschikbare aanbod aan bedrijfsruimtes. Deze informatieasymmetrie maakt het moeilijk om vraag en aanbod goed op elkaar af te stemmen. Gemeenten kunnen een 360°-benadering toepassen om een beter inzicht te krijgen in de ruimtelijke behoeften van ondernemers. Dit kan bestaan uit:
– Gedetailleerde inventarisatie van beschikbare bedrijfsruimtes (leegstand, huurprijzen, voorzieningen, etc.);
– Enquêtes en interviews met ondernemers om hun specifieke wensen en eisen te achterhalen;
– Analyse van bedrijfsdemografische gegevens om te bepalen welke sectoren extra ruimte nodig hebben;
– Analyse van economische trends en ontwikkelingen.
Door deze informatie te verzamelen en te analyseren, kunnen gemeenten een gedetailleerd overzicht creëren van vraag en aanbod.
Matching platform
Op basis van dit overzicht kunnen gemeenten een digitaal platform ontwikkelen waar ondernemers en vastgoedeigenaren/makelaars kunnen worden gekoppeld. Dit platform biedt:
– Realtime inzicht in beschikbare bedrijfsruimtes;
– Profielen van ondernemers met hun ruimtebehoefte;
– Matching-algoritme om vraag en aanbod samen te brengen;
– Communicatietools om direct contact te leggen.
Een dergelijk platform stelt gemeenten in staat om ondernemers efficiënt te helpen aan geschikte bedrijfsruimte. Daarnaast is het van belang dat dit digitale platform wordt gekoppeld aan een fysiek netwerk, waarin ondernemers, vastgoedeigenaren en andere stakeholders elkaar kunnen ontmoeten, ideeën kunnen uitwisselen en gezamenlijk naar oplossingen kunnen zoeken.
Face-to-face interactie
Innovatieve oplossingen ontstaan vaak door face-to-face interactie en co-creatie tussen verschillende disciplines en netwerken. Het fysieke netwerk biedt ruimte voor dialoog, waardoor ondernemers en vastgoedeigenaren elkaars behoeften beter kunnen begrijpen. Samen kunnen zij creatief nadenken over hoe beschikbare ruimtes op een flexibele en efficiënte manier kunnen worden benut. Dit leidt niet alleen tot betere matches (alle betrokken zijn samen op de hoogte van vraag en aanbod) maar ook tot de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve concepten voor bedrijfshuisvesting. En mogelijke oplossingen voor waar de nood hoog is.
Door het digitale platform te combineren met een fysiek netwerk, kunnen gemeenten een krachtig instrument creëren dat vraag en aanbod op slimme wijze bij elkaar brengt, terwijl het ook de samenwerking en co-creatie tussen verschillende stakeholders stimuleert.
Branchegerichte, landelijke samenwerking
Een belangrijk aandachtspunt is dat veel bedrijven en gemeenten momenteel op zichzelf oplossingen proberen te bedenken voor het ruimtegebrek. Dit leidt er vaak toe dat het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden, wat veel tijd en geld kost. Om efficiënter en effectiever te werk te gaan, is het van belang dat brancheorganisaties, bedrijven en overheden op landelijk niveau samenwerken om gecoördineerde oplossingen te ontwikkelen. Door kennis, best practices en middelen te bundelen, kunnen innovatieve concepten sneller worden geïmplementeerd en op grotere schaal worden toegepast.
Denk bijvoorbeeld aan het opzetten van een nationaal platform waar bedrijven uit dezelfde sector toegang hebben tot een netwerk van flexibele werkruimtes, of het ontwikkelen van gestandaardiseerde modulaire bouwconcepten die eenvoudig kunnen worden hergebruikt.
Door dergelijke branchegerichte, landelijke initiatieven te ontplooien, kunnen gemeenten en bedrijven veel tijd en kosten besparen. Zo werken bijvoorbeeld brancheorganisaties als Transport en Logistiek Nederland al samen met gemeenten aan het ontwikkelen van slimme logistieke hubs en distributiecentra.
Innovatieve benaderingen
Om het tekort aan bedrijfsruimte op een fundamentele manier aan te pakken, moeten we nadenken over creatieve en vernieuwende oplossingen die traditionele concepten uitdagen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Verschuiving van eigendom naar toegang
In plaats van de nadruk te leggen op het bezitten van fysieke ruimte, kunnen we kijken naar modellen waarbij ondernemers toegang krijgen tot ruimte wanneer ze die nodig hebben. Dit kan bijvoorbeeld door middel van flexibele huur, deelarrangementen of “space-as-a-service” concepten. Denk bijvoorbeeld ook eens aan de vele leegstaande kantines en kantoren bij bedrijven zelf. Het shop-in-shop concept wordt al vaker in de detailhandel toegepast, maar office-in-office zou voor bedrijven natuurlijk ook een prima oplossing zijn.
- Multifunctioneel ruimtegebruik
Het ontwerpen en inrichten van ruimtes op een manier die meerdere functies en gebruikers faciliteert, kan leiden tot een efficiënter gebruik van beschikbare vierkante meters.
- Virtuele en hybride werkmodellen
Door de opkomst van thuiswerken en technologische ontwikkelingen kunnen we de traditionele concepten van kantoorruimte heroverwegen. Een combinatie van fysieke en virtuele werkplekken kan de ruimtebehoefte verminderen.
- Dynamisch ruimtemanagement
In plaats van statisch eigendom of langdurige huurovereenkomsten, kunnen gemeenten en bedrijven werken met dynamische modellen waarbij ruimtes flexibel worden toegewezen aan verschillende gebruikers.
- Herbestemming en transformatie
Het creatief herbestemmen en transformeren van bestaande gebouwen en locaties kan leiden tot nieuwe vormen van ruimtegebruik, zonder dat er dure nieuwbouw nodig is.
- Circulair en modulair bouwen
Door gebruik te maken van modulaire en circulaire bouwprincipes kunnen gebouwen flexibeler worden ingezet en aanpasbaar blijven aan veranderende behoeften. Denk bijvoorbeeld aan een grote vergaderruimte die bij leegstand eenvoudig getransformeerd kan worden naar werkplekken.
- Verkennen van ondergrondse mogelijkheden
Het benutten van ondergrondse ruimtes kan een innovatieve oplossing zijn om de druk op de beschikbare oppervlakte te verminderen.
Conclusie
Door een combinatie van inzicht in vraag en aanbod, strategische samenwerking op landelijk niveau en de omarming van creatieve, innovatieve benaderingen kunnen gemeenten en bedrijven het tekort aan bedrijfsruimte effectiever aanpakken. Deze holistische benadering stelt hen in staat om duurzame oplossingen te ontwikkelen die tegemoetkomen aan de behoeften van ondernemers en de lokale gemeenschap.
Door deze grenzen van traditioneel denken over bedrijfshuisvesting te verleggen, kunnen we niet alleen het ruimtegebrek aanpakken, maar ook een aantrekkelijk en toekomstbestendig ondernemersklimaat creëren. Laten we samen deze uitdaging omarmen en het potentieel van creatieve oplossingen benutten.
Door Patricia Borghouts
Dit blog biedt een overzicht van creatieve oplossingen voor het ruimtegebrek van bedrijven en hoe gemeenten en bedrijven door de omarming van innovatieve benaderingen het tekort aan ruimte effectiever kunnen aanpakken. Voor meer inzichten en strategieën, blijf GRAZI volgen!
