Gemeenten staan voor steeds grotere uitdagingen als het gaat om bijvoorbeeld economische ontwikkeling, duurzaamheid en infrastructuur. Het benutten van alle beschikbare middelen is nu belangrijker dan ooit. Een mogelijkheid die nog niet altijd standaard op alle beleidsvelden wordt ingezet, is het verkennen en aanvragen van subsidies. Ondanks de aanzienlijke voordelen die subsidies kunnen bieden, is een kleine subsidieafdeling niet vanzelfsprekend. Dit is toch opvallend, vooral gezien de impact die extra financiering kan hebben op de capaciteit om belangrijke opgaven wél aan te kunnen pakken.
De rol van subsidies
Subsidies zijn financiële bijdragen van de overheid, de Europese Unie of andere instanties die gemeenten in staat stellen om specifieke projecten of initiatieven te financieren. Deze projecten kunnen variëren van het ontwikkelen van bedrijventerreinen tot het stimuleren van duurzame initiatieven en het verbeteren van de infrastructuur. In de afgelopen jaren zijn er tal van subsidieregelingen geïntroduceerd die gemeenten kunnen helpen bij het realiseren van hun doelstellingen.
Voorbeelden van subsidies
Er zijn verschillende mogelijkheden om nationale en internationale subsidies in te zetten voor economische ontwikkeling en ruimtegebrek. Hier zijn een aantal voorbeelden die ik bij andere gemeenten heb gezien en die jou misschien kunnen inspireren:
- Regionale ontwikkelingsfondsen:
De Europese Unie en de Nederlandse overheid bieden diverse regionale fondsen aan die specifiek gericht zijn op het stimuleren van economische ontwikkeling in achtergestelde gebieden. Dit heeft gemeenten in staat gesteld om projecten te financieren die de lokale economie een boost geven. Stel je voor wat dit voor jouw gemeente kan betekenen! - Innovatie- en onderzoeksubsidies:
Regelingen zoals de WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk) en de MIT-regeling (Mkb-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren) bieden financiële ondersteuning voor bedrijven die innoveren. Lokale bedrijven kunnen deze subsidies inzetten ter ondersteuning van hun R&D-initiatieven, wat kan leiden tot nieuwe banen en economische groei. - Duurzaamheidsinitiatieven:
Subsidies zoals de SDE++ (Stimulering Duurzame Energietransitie) zijn beschikbaar voor gemeenten die duurzame energieprojecten willen ontwikkelen. Dit kan helpen bij het creëren van nieuwe bedrijfsruimtes en het bevorderen van groene initiatieven. Hoe zou jouw gemeente kunnen profiteren van zulke duurzame projecten? - Lokale en regionale subsidies:
Veel gemeenten hebben hun eigen subsidieregelingen die gericht zijn op het ondersteunen van lokale ondernemers en het stimuleren van de lokale economie. - EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling):
Dit fonds ondersteunt projecten die bijdragen aan economische ontwikkeling en het creëren van werkgelegenheid in regio’s met achterstanden. Gemeenten kunnen financiële steun aanvragen voor projecten die gericht zijn op het verbeteren van de infrastructuur of het stimuleren van bedrijvigheid. - Horizon Europe:
Dit is het grootste EU-programma voor onderzoek en innovatie, dat gemeenten kan helpen bij het financieren van innovatieve projecten en het stimuleren van samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen. - LIFE-programma:
Dit EU-programma richt zich op milieubehoud en klimaatacties. Gemeenten kunnen subsidies aanvragen voor projecten die gericht zijn op het bevorderen van duurzaamheid en milieuvriendelijke initiatieven. - Urban Innovative Actions:
Dit EU-initiatief ondersteunt innovatieve projecten in stedelijke gebieden die nieuwe oplossingen bieden voor stedelijke uitdagingen. Gemeenten kunnen financiële steun aanvragen voor experimenten en innovatieve benaderingen. - Cohesiefonds:
Dit fonds ondersteunt projecten die bijdragen aan de verbetering van de infrastructuur en de ontwikkeling van duurzame energie in minder ontwikkelde regio’s binnen de EU. Gemeenten kunnen deze middelen inzetten om de infrastructuur te verbeteren en meer ruimte te creëren voor bedrijven. - WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk):
Hoewel deze regeling zich richt op innovatie, kunnen gemeenten deze subsidie gebruiken om lokale bedrijven te ondersteunen die innovaties willen ontwikkelen binnen hun bedrijfsruimtes. Dit kan indirect bijdragen aan het creëren van meer ruimte voor groei en uitbreiding.
De ‘vergeten’ subsidieafdeling
In de praktijk zie ik dat een gespecialiseerde subsidieafdeling bij gemeenten niet altijd vanzelfsprekend is. En als er al sprake is van een afdeling, dan zijn dat vaak maar één of twee ambtenaren die zich gedeeltelijk bezighouden met subsidies. De uitwerking wordt vaak teruggelegd bij beleidsambtenaren die, begrijpelijkerwijs, ook niet altijd tijd hebben om dit naast hun reguliere taken op te pakken. ‘Doe het er even bij.’ De gemiddelde ambtenaar herkent dit vast. Dit terwijl de mogelijkheden om externe financiering aan te trekken veel groter zijn. Dit patroon moet naar mijn mening doorbroken worden, vooral omdat deze extra financiering kan bijdragen aan het realiseren van belangrijke opgaven. Sterker nog, dit kan juist extra capaciteit opleveren. Die extra paar handen waar men vaak naarstig naar op zoek is om ervoor te zorgen dat iets wél kan.
De voordelen van een subsidieafdeling
Een subsidieafdeling biedt veel voordelen en verdient, mits dit goed wordt opgezet, naar mijn mening altijd terug.
- Verhoogde capaciteit:
Door een gespecialiseerde subsidieafdeling op te zetten, kunnen gemeenten hun kansen op het verkrijgen van financiering aanzienlijk vergroten. Dit betekent dat er meer middelen beschikbaar komen voor belangrijke projecten, wat leidt tot een grotere impact op de lokale economie en gemeenschap. - Expertise en kennis:
Een dedicated team kan zich volledig richten op het begrijpen van de verschillende subsidieregelingen, het opstellen van sterke aanvragen en het onderhouden van relaties met subsidieverstrekkers. Dit leidt tot een hogere slagingskans bij aanvragen. - Strategische planning:
Met een subsidieafdeling kan de gemeente beter inspelen op de behoeften van de gemeenschap en langetermijnstrategieën ontwikkelen voor het aanvragen van subsidies. Dit zorgt voor een meer gestructureerde aanpak in plaats van ad-hoc aanvragen. - Versterking van samenwerkingen:
Een subsidieafdeling kan ook fungeren als een brug tussen de gemeente en lokale bedrijven, kennisinstellingen en andere stakeholders. Dit versterkt de samenwerking en kan leiden tot innovatieve projecten die anders misschien niet van de grond zouden komen.
Het doorbreken van het patroon
Het is naar mijn mening ontzettend belangrijk dat – gezien de toename van opgaven en een steeds groter gebrek aan financiën – gemeenten zich nog meer gaan focussen op het verkrijgen van subsidies. Dit kan op verschillende manieren worden aangepakt:
- Bewustwording:
Gemeenten moeten zich nog meer bewust worden van de subsidiemogelijkheden die er zijn en de voordelen die een subsidieafdeling kan hebben. Dit kan worden bevorderd door workshops, trainingen en kennisuitwisseling. Overweeg je om dergelijke sessies te organiseren in jouw gemeente? - Investeren in capaciteit:
Het is belangrijk dat gemeenten investeren in personeel en middelen voor een subsidieafdeling. Dit kan in eerste instantie misschien extra kosten met zich meebrengen, maar de uiteindelijke voordelen wegen op tegen de kosten. Als je dit goed opzet, verdient zich dit naar mijn mening altijd terug. Waarom wachten? - Samenwerking met andere gemeenten:
Ik begrijp dat het voor kleine en middelgrote gemeenten wat lastiger is om een subsidieafdeling op te zetten. Gemeenten kunnen echter ook overwegen om samen te werken met andere gemeenten om kennis en middelen te delen. Denk bijvoorbeeld aan een regionale subsidieafdeling. Dit kan de kosten verlagen en tegelijkertijd de kansen op regionaal succes vergroten. Dit past prima in deze tijd waar intergemeentelijke samenwerking steeds vaker tot stand komt.
Conclusie
Subsidies bieden gemeenten een waardevolle kans om extra financiering aan te trekken voor belangrijke projecten. Door nog meer de focus te leggen op het verkrijgen van subsidies, kunnen gemeenten capaciteit vergroten, expertise opbouwen en effectievere strategieën ontwikkelen om hun economische doelstellingen te bereiken. Laten we samen de mogelijkheden die subsidies bieden ten volle benutten. De toekomst van onze gemeenten hangt immers af van de acties die we vandaag ondernemen. Heeft jouw gemeente al stappen gezet om deze mogelijkheden te verkennen?
Door Patricia Borghouts
Dit blog biedt een overzicht van subsidiemogelijkheden voor economische ontwikkeling en ruimtegebrek en gaat in op het belang van een (regionale) subsidieafdeling. Voor meer inzichten en strategieën, blijf GRAZI volgen!
